Doğanın mükemmel uyumuyla ve bize sunduklarıyla yetinmeyen, bir türlü doyuma ulaşmayan arılar. Sırlarla dolu yaşamları, ilmik ilmik verilen bir emek, yüzyıllarca şifa diye peşinden koştuğumuz bal şimdilerde bizi tedirgin ediyor. Sahtesiydi, organiği idi, şekerlisi, ilaçlısıydı derken tüketicilerin kafaları epey karışık. Türkiye’de endemik bitki türünün fazla olduğu Erzurum yaylarında 32 yıllık Arıcılık yapan Necmettin Tan arıcılığın zahmetli bir o kadarda keyifli bir iş olduğunu söylüyor.
Arıcılığın yoğun bir şekilde yapıldığı Erzurum yayları her yıl arıcıları konuk ediyor. Bitki çeşitliliğinin çok fazla olduğu Erzurum Yayları Bal üretiminde birinci sırada. Türkiye’nin dört bir yanından gelen arıcılar Erzurum Yaylarından memnun.
Erzurum Tortum İlçesi Yukarı Sivri Mahallesinde yaşayan Arıcılık ile yakından ilgilenen Necmettin Tan Karayollarından Emekli. Arıcılık onun için bir hobi vazgeçilemez bir sevgi emekli olunca Arıcılıkla daha fazla ilgilenmeye başlayan 32 yıllık bir tecrübe Tan Arıcılık yapmaktan memnun arıcılığı severek ticari bir kaygı gütmeden yaptığını söylüyor. Arıcılığın zahmetli bir iş olduğunu vurgulayarak “Bal üretimi yapabilmek için bitki örtüsü ve iklimin elverişli olması lazım Rize’de Anzer yaylası bal için önemli bir yerdir Türkiye’deki en pahalı satılan baldır fakat ikliminden dolayı birçok arıcı Anzer yaylasını tercih etmiyor mevsimin çoğu sisli ve yağışlı geçiyor buda bal üretimini engelliyor.
Arıcılık yapabilmeniz için doğayı sevmeniz lazım yaklaşık bir sezonda 60 gününüz yaylada geçiyor. Taşıma arıcılık ile birlikte arıcılığın zahmeti bir kat daha arttı üretilen bal yeterli olmadığı için mevsimin belirli zamanlarında yaylara çıkılmaya başlanıldı doğanın tahrip edilip betonlaşmanın artmasıyla arıcılar yaylara çıkmaya başladı. Erzurum’da Türkiye’de olduğu gibi 1980 den önce, taşıma arıcılık yoktu. Yapılan arıcılık tamamen ihtiyaç balını almak için yapılırdı. Ağaçlara veya bizim yörede damlara karakovanları koyarlardı.1980’den sonra karakovan işi tamamen olmasa da fenni kovana dönmüştür. Arıcılık Erzurum halkına büyük ekonomi katkısı vardır. Erzurum’da doksan binin üzerinde kovan vardır. Dünyanın hiç bir yöresinde olmayan çeşit çiçekler Erzurum’da vardır. Tabi bunda Yayların işgal edilmemesi doğal ortamının bozulmaması büyük bir etkendir ”dedi
Erzurum’da Çiçek ve Geven balının daha fazla olduğunu çam balının tıbbı olarak bir Çok hastalığa iyi geldiğini çiçek balına göre biraz daha pahalı olduğunu belirten Necmettin TAN “ Haziran ayında köyümüzden yaklaşık 9 km uzaklıkta olan Meşelik adında bir ormana gidiyoruz orda yaklaşık 30 gün kalıyoruz bu bir aylık sürede çam balını alıp yaylaya çıkıyoruz bulunduğumuz coğrafya yağışlı olduğu için çam ağaçlarının çiçeklerine zarar veriyor buda çam balını yeteri kadar alamamamıza ve emeklerimizin boşa gitmesine neden oluyor.” diye konuştu
Arıcılık ile ilgili önemli noktalara değinen Necmettin Tan arıcılığın bilinçli bir şekilde yapılması gerektiğini ifade ederek “Bal güven işidir güvenmediğiniz kişiden bal alınmaması gerekiyor. Piyasada çok sayıda sahte bal var 30 TL bal olmaz kesinlikle yapmış olduğunuz işin maliyetini kurtarmaz. Maliyetini hadi bir tarafa bırakalım büyük bir emek veriyorsunuz yağmurda çamurda sabaha kadar peteklerinizi yabani hayvanlardan koruyorsunuz uykusuz kalıyorsunuz bu işi hakkaniyetli yapan arıcı emeğini 30TL satmaz. Balın sahte olup olmadığını kesin olmamak koşulu ile anlaya biliriz Gerçek bal, soğuk ortamlarda şekerlenir sahte bal şekerlenmez. Gerçek bal, glikozlu bala göre daha koyu kıvamdadır. Gerçek bal, şerbet gibi aşırı tatlı değildir. Glikozlu bal daha tatlıdır. Bal ağza alındığında birkaç tür tat alınır. Yapay ballarda düz, tek bir tat olur. Ucuz balda mutlaka şeker ve türevi maddeler vardır. Bazı üreticiler şekerden elde edilen ürüne, süzme çam balı karıştırıyor. Çiçek balı ucuz olduğu için bu işte kullanılıyor. Mutlaka şeker ve türevi maddeler vardır. Yine de balın sahte olup olmadığını laboratuvar ortamı dışında kesin olarak anlayamayız Gelişen teknoloji ile birlikte sahte balcılarda bu işte yeteri kadar uzmanlaştı.” diye konuştu.
Necmettin Tan’ın değindiği sahte bal ve bilinçli arıcılık için arıcılık kooperatif başkanları ne diyor? Herhangi bir çalışma ve araştırma var mı? Bu sorulara Erzurum Arıcılar Birliği başkanı Taner Bayır ve Ardeşen Kaçkar Arıcılık Kooperatifi Başkanı Ali Rıza Yağcı açıklık getiriyor.
“Sahte bal satanlarla mücadelede büyük yol kat edildi”
Erzurum Arıcılar Birliği başkanı Taner Bayır sahte bal üretimine karşı mücadelenin sonuç vermeye başladığını belirterek “Vatandaşlarımız geçmiş yıllara oranla daha güvenle ve ağız tadıyla bal tüketebiliyor Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının ve Arıcılar birliği ile yapılan çalışmalarla ülkemizde seminerler veriliyor Amacımız tüketicileri bilinçlendirmek sahte balın Zaralarını anlatmak Geçmiş dönemlerde özellikle merdiven altı üretilen sahte balların piyasaya sürülmesiyle hem gerçek arıcılar hem de tüketiciler mağdur edildi.” dedi.
Tüketiciler balı alırken en çok tereddüt ettiği gıdaların başında geldiğini dile getiren Topçu “Tüketicilerimizin balla ilgili tereddüdü azaldı. Artık bir yerden bal satın alırken ‘Acaba sahte midir?’ gibi bir düşüncenin içine girmiyor. Bu sektörümüz adına çok olumlu bir gelişmedir ”dedi
“Arıcılığın bilinçli bir şekilde yapılması için sertifika şart”
Ardeşen Kaçkar Arıcılık Kooperatifi Başkanı Ali Rıza Yağcı Yılmaz, Eskiden arıcılık yapanların çoğu sertifikasız arıcılık yapıyordu arıcılığın bilinçli bir şekilde yapılması için sertifika şartı olduğunu belirterek “Ülkemizde arıcılık dededen görme bir uğraş olduğu için bilinçli olarak yapılmıyor Arıcımız karşılaştığı hastalıkları ne olduğu tam olarak ne olduğunu bilemeden ve kulaktan dolma bilgiler ile müdahale etmeye çalışıyor. Tabi bilinçsiz ilaç kullanımı bütün arılarının yok olmasına sebep olabilir.” şeklinde konuştu.
Yılmaz, “Zamanında farkına varılamayan bir hastalık bütün arılığa sararak geri dönüş olmayan zararlara yol açabilmektedir. Yanlış zamanda yapılan ilaç uygulamaları balda kalıntı yapmakta olup ciddi olarak insan sağlığını tehdit etmektedir. Hatta yurtdışına satılan bazı balların yanlış ilaç kullanımından kaynaklanan problemlerden dolayı geri geldiğine şahit oluyoruz. Arıcılık yapanların kesinlikle arıcılık kurslarına katılıp sertifika alması gerekiyor. Bilinçsiz olarak yapılan hatalardan dolayı insanlar sağlık problemleri yaşıyor hatta yaşamını kaybedebiliyor bunun için Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı önlemler alıyor.” ifadelerini kullandı.
Necmettin Tan ve onlarca arıcı bu sorunlarla başa çıkmaya çalışacak bu sorunlar, en kısa zamanda çözüme ulaştırılacağa benziyor. Her şeye rağmen arıcılar ‘rızıklarının’ peşinden koşmaya da devam edecek gibi görünüyor.
