Bilgi
insanlar genelde kendi becerilerinin sınırını isabetli biçimde tahmin eder,
beceriksizlerse becerilerini daima abartırlar. Zihinsel yapımızdaki, hepimizin
aşina olduğu bu duruma Dunning-Kruger etkisi denir. Bu bir üstbiliş sorunu:
Neyi bildiğini, neyi bilmediğini ölçebilme becerisi.
Araştırmalar
arılarda böyle bir hata olmadığını gösteriyor. Avustralya'daki Macquarie
Üniversitesi'nde biyoloji bilimleri alanında Doçent olan Andrew Barron'ın yakın
tarihli çalışmasında, araştırmacılar balarılarını iki yatay çizgiden hangisinin
üstte olduğuna karar verebilecekleri biçimde eğittiler. Doğru yanıtı bulan
arılara şekerli, yanlış yanıta ise acı bir şurup verildi. Barron sonra bu
çizgileri yan yana yerleştirerek doğru yanıt verilmesini olanaksız hale
getirdi. Bunun üzerine arıların büyük kısmı uçup gitti. Zira bir ödül alacak
kadar şey bilmediklerini biliyorlardı.
Barron'a
göre asıl gizem, arıların ellerinde bu kadar az şey varken bunu başarabilmesi.
Arıların en iyi çiçeklerin ve onlara giden en hızlı uçuş yollarının yerini
hemen ezberleyebilir ama sadece 1 milyon nöronları var. Bu minimalist beyni
kavramak için Barron'ın grubu arı beyni modelleri geliştiriyor. Bunlardan
birini çok yakında, Sheffield Üniversitesi tarafından geliştirilmekte olan ve
kendisinin tabiriyle "çok tatlı" minik bir kuadkopter drona yükleyecekler.
Amaç, sanal beynin ne kadar iyi çalıştığını görmek. "Mademki bir arı beyni
modelliyoruz, uçsun diye düşündük." diyor. |