Kategoriler
Amerikan Yavru Çürüklüğü Nedir
7 Ocak 2021

Amerikan yavru çürüklüğü, tüm dünyada en çok korkulan arı hastalıklardandır. Bal arısı Apis mellifera ve diğer Apis türlerinde hastalık yapmaktadır. Çok bulaşıcı olup kolonileri öldürmektedir. Aynı arılık içindeki diğer kolonilere bulaşmasının yanı sıra yakındaki diğer arılıklara da yayılmaktadır. Paenibacillus larvae sporları bir enfekte larvada bir milyondan fazla spor üretmektedir. Paenibacillus larvae subsp. larvae sporları yavru gözleri içinde ve arıcılık ekipmanlarında yıllarca canlı kalmaktadır. Bakterinin sporları yıllar boyunca canlılığını devam ettirdiğinden daha sonraki yıllarda hastalık çıkışına neden olmaktadır. Modern arıcılık ile birlikte kovan birleştirmeleri, bir kovandan diğerine yavrulu petek yada ballı peteklerin verilmesi ile hastalığın bulaşması daha artmıştır.

Etken : Paenibacillus larvae, mikroaerofilik, gram pozitif, düz çubuk yada eğri çubuk şeklinde, 0.5-0.8 µm genişliğinde, 1.5-6 µm uzunluğundadır. Tek yada zincir şeklinde yada filament şeklinde görülmektedir. Paenibacillus larvae vejetatif (çubuk biçiminde bakteri) ve spor olmak üzere iki formu vardır. Vejetatif formu, ne ergin arı ne de yavrular için bir tehlike oluşturmaz. Bal arılarında sadece spor formu enfeksiyon oluşturmaktadır. Yavrular için patojen olan spor formu ergin arılarda hastalık yapamaz. Paenibacillus larvae subsp. larvae sporları elipsoidal şekillidir. Sporlar ısı ve kimyasallara çok dirençlidir. Paenibacillus larvae sporları, Amerikan yavru çürüklüğünden ölmüş larvanın kuruyan kalıntılarında yıllarca canlı kalır. Ölü larvalarda 35 yıldan fazla canlılığını sürdürmektedir. Hatta 69 yıl sonra bile ölü larvalar içinde çok az sayıda canlı sporlara rastlanmıştır. Sporlar bal içinde 1-10 yıl, peteklerde 40 yıldan daha fazla canlı kalmaktadır. Toprakta 60 yıl, kovan içinde 33 yıl yaşamaktadır. Erimiş bal mumunda 5 gün canlı kalmaktadır. Bu nedenle bal mumları yüksek sıcaklıklarda sterilize edilmelidir.
Amerikan yavru çürüklüğüne karşı larvalarda yaşa bağlı direnç söz konusudur. Larvaların yaşı 32 saatlik olduğunda, Amerikan yavru çürüklüğüne karşı duyarlılığında azalma meydana gelmektedir. Larva yumurtadan çıktıktan 53 saat sonra Paenibacillus larvae Amerikan yavru çürüklüğü hastalığını oluşturamamaktadır. Yumurtadan çıkan 1 günlük larvayı enfekte etmek için 1 adet Paenibacillus larvae sporu yeterlidir. Bir bal arısı larvalarında LD50 dozu 35 adet Paenibacillus larvae sporudur. Larva gıdayı aldıktan yaklaşık bir gün sonra Paenibacillus larvae sporları çoğalmaya başlar. Bakteri orta bağırsakta üreyerek bağırsak duvarından geçerek vücut boşluğuna girmektedir. Enfekte bir larvada ortalama 2.5 milyon spor üremektedir. Bulaşma : Hastalık koloniden koloniye hırsızlık ve kovan şaşırma ile yayılmaktadır. Hastalıklı ve sağlıklı koloniler arasında yavrulu çerçeve alışverişi, hastalıklı kolonilerin bal ve polenleri ile diğer kolonileri beslemekle hastalık bulaşmaktadır. Amerikan yavru çürüklüğü mikrobunu taşıyan ana arılar da hastalığı nakledilmektedir. Sterilize edilmemiş temel petekler, arıcıların bizzat kendileri, kullanılan arıcılık kıyafet, alet ve ekipmanları, oğul arıları ile diğer kolonilerin birleşmesi, mikrobu taşıyan ergin arılar, arılık içinde yada arılıklar arasındaki yağmacılık faaliyetleri, hastalıklı eski peteklerin halen kullanılıyor olması hastalığın koloniler arasında hızla artmasına sebep olmaktadır. Larva aşamasındaki işçi arı, erkek arı ve ana arılarda hastalık meydana gelmesine karşın ana arı ve erkek arı larvalarında hastalık nadiren oluşur. Klinik Muayene : Güçlü kolonilerde yeni bulaşmış hastalık fark edilmemektedir. Hastalık ilerledikçe kolonide sürekli bir arı azalması göze çarpar. Önceleri çok istekli ve canlı olarak çalışan koloninin, arıların azalmasına bağlı olarak uçuş deliği önündeki canlılığı azalmaktadır. Arılar uçuş tahtası üzerinde isteksizce gezinmektedir. İşçi arıların kovandan dışarıya yavru atma faaliyetine dikkat etmelidir. Arılar nektar akımının sona ermesi ile erkek arı pupalarını dışarıya atarlar. Bu durum, aşırı açlık çeken kolonilerin, koloni yaşamını emniyet altına almak için kovandan dışarıya yavru atmaları ile karıştırılmamalıdır. Çünkü Amerikan yavru çürüklüğü başlangıcında arılar aşırı bal tüketmekte ve bal stokları hızla azalmaktadır. Bu nedenle hastalıkla daha iyi mücadele edebilmek için kovan içindeki yavru sayısını hızla azalmak için yavru gözlerindeki larvaları dışarı atarlar. Bu tip kovanlarda Amerikan yavru çürüklüğünden şüphe edilmelidir. Sağlıklı kolonilerde larvalar inci beyazı renkte ve parlak olarak görülmektedir. Larva, petek gözünün tabanında “C” harfi şeklinde gelişmektedir. Larva enfekte olduğunda morfolojik yapısını kaybetmekte ve hücreyi dolduracak şekilde yukarı doğru yerleşerek bu pozisyonda ölmektedir. Ölü larvalar önce donuk beyaz, daha sonra açık kahve ve koyu kahve ve sonunda siyah renkte görünmektedir. Ölü yavru başlangıçta sulu ve hafif yapışkandır. Hastalık ilerledikçe yapışkanlık artmaktadır. Hasta larva tutkalımsı kıvamda olup ölmüş larvalar çikolata rengi aldığında kibrit yada bir çöp ile çekildiğinde 2.5 cm -10 cm kadar uzamaktadır. Hasta larvayla sahada yapılacak testte 2.5-10 cm kadar ipliksi uzamanın görülmesi Amerikan yavru çürüklüğünü işaret etmektedir. Hastalıklı peteklerin yavrulu gözlerinde gayrı muntazam görünüm vardır. Açık ve kapalı petek gözleri alacalı bir görünüm vermektedir. Petek gözlerindeki ölü yavrular petek gözün alt yüzeyinde düzgünce uzanmış ve çok sıkı bir şekilde yapışmış haldedir. Larva kurumuş halde ve serttir. Kalıntıların sökülerek çıkarılması çok zordur. Kapalı yavru gözlerinin kapaklarının renkleri solmuş, içeri doğru çukurlaşmış, toplu iğne başı büyüklüğünde birkaç adet delik vardır. Larva döneminde ölmekle birlikte, ölü yavrular daha ziyade mühürlenmiş gözler içinde bulunmaktadır. Pupa döneminde ölüm gerçekleştiğinde petek gözü kapağının altında pupanın dilinin yukarıya doğru kalkık ve gözün alt üst iç yüzeyine değecek biçimde sertleşmiş bir vaziyette görülmektedir. Pupanın bu görünümü "pupa dili" denilmektedir. Bu vaziyette kurumuş olarak fark edilmektedir. Amerikan yavru çürüklüğünde hastalıklı larvalar, Avrupa yavru çürüklüğünden farklı olarak genellikle petek gözünde dik pozisyonda ölmektedir. 

Larvada hastalığın ilerleyişi Arılar larvaları temizleyip dışarı atamazlar. Amerikan yavru çürüklüğünün ilerleyen dönemlerinde enfekte peteklerinde tipik tutkal kokusu vardır. Amerikan yavru çürüklüğünün teşhisinde saha şartlarında yapılan "larva uzama testi" çok önemli olmakla birlikte mutlaka laboratuvara gönderilerek kesin teşhise yapılmalıdır. Ayrıca saha şartlarında çabuk test olarak bilinen pratik bir test vardır. Bu testte, hastalıklı larvalar bir şişe içine konularak sulandırılmaktadır. Daha sonra alınan bir damla örnek hazır preparat çukuruna konmaktadır. Renk değişikliğinin meydana gelmesi hastalığın pozitif olduğu göstermektedir. Bu test sonucu %98 olmakla birlikte uygulama için yeterli tecrübeye sahip olmak gerekir. Bu test sonucunda pozitif olan örneklerin laboratuvar sonuçları da pozitif olması halinde hastalık çıkışıyla ilgili işlemler yapılır.

Laboratuvar Muayeneleri : Klinik bulgular hastalığın teşhisinde önem taşırsa da kesin teşhis için laboratuvar muayenelerinin yapılması gereklidir. Laboratuvar muayeneleri özel alet, ekipman ve uzmanlık gerektirmektedir. Amerikan yavru çürüklüğünün teşhis edilebilmesi için hastalık belirtilerini gösteren hastalıklı larva ve pupaları içeren yavrulu peteğe ihtiyaç vardır. Mikroskopik görünüm : Modifiye asılı damla tekniği, Amerikan yavru çürüklüğü ve diğer yavru çürüklüğü hastalıklarında ayırıcı teşhis olarak kullanılır. Hastalıklı larvalar su karıştırılarak ezilir. Oluşan süspansiyondan bir damla alınarak lam üzerine yerleştirilir. Lam üzerine konulan süspansiyon havada kuruması sağlanır. Daha sonra alev bekinden birkaç defa geçirilmek suretiyle ısıyla tespit işlemi yapılır. Tespit edilmiş şüpheli materyal karbol fuksinle ile boyanır. Karbol fuksin boyası, A solüsyonu (0.3 gr basik fuksin, 10 ml etil alkol (%95)); ile B solüsyonunun (5 gr fenol, 95 ml distile su) karıştırılmasıyla hazırlanmaktadır. Karbolfuksin ile 10 saniye kadar boyanır. Sonra fazla boya su ile uzaklaştırılır. Preparat hala ıslakken lam üzerine bir damla sedir yağı konarak sporların "brownian" hareketleri görünür. Bacillus cinsine ait diğer türlerin sporları hareketsizdir. Sporların karekteristik ve morfolojik görünümü teşhise yardımcı olur. P. larvae’nin boyanmasında karbol fuksin yerine giemsa boyası da kullanılabilir. Paenibacillus larvae sporları tarafından proteolitik bir enzim salınmaktadır. Enzim etkisi ile süt proteinleri parçalanmakta ve süt berraklaşmaktadır. Holst süt testi için yağsız süt tozundan %1’lik 3-4 ml eriyik hazırlanır. Hastalıklı larva eriyik içine konarak karıştırılır. Test tüpü %5-10’luk karbondioksitli ortamda 37°C’de 20 dakika inkubasyona bırakılır. Amerikan yavru çürüklüğü varsa bulanık çözelti 10-20 dakika içinde berraklaşmaktadır. Şayet bulanıklık kaybolmuyor ise hastalık Amerikan yavru çürüklüğü değildir. Paenibacillus larvae’nın üremesi için tiamine (vitamin B1) ihtiyaç vardır. Bu amaçla besi yerlerine 0.1 mg/lt tiamin hidroklorür katılmaktadır. Tiamin hidroklorür katıldıktan sonra pH 6.6’ya hidroklorik asit ile ayarlanır. Paenibacillus larvae, özel bakteriyolojik besi ortamlarında üremektedir. Bu amaçla Kanlı agar, Brain heart infuzyon agar (BHI), Brain heart infuzyon agar + thiamin hidroklorür (BHITA) ve Columbia agar kullanılır. Koloniler gram, giemsa, metilen blue ve karbol fuksin ile boyanmaktadır. Şüpheli kolonilerin saf kültürleri yapılarak tanı için katalaz ve flagella testleri yapılır. Paenibacillus larvae, nutrient agarda üreyemez. Amerikan yavru çürüklüğü için hazırlanan besi yerine Avrupa yavru çürüklüğünün etkeni olan Paenibacillus alvei’nin büyümesini engelleyen nalidiksik asit ilave edilir. Bu maksatla besi yerinin 1 mililitresine 1 µg nalidiksik asit ilave edilmektedir. Nutrient agar; Meat extract 3.0 g Peptone 5.0 g Agar 12.0-18.0 g Distile su 1000 ml pH: 7.0 Bu formülü içeren besi yerinden 28 gram alınarak 1 litre distile su içinde eritilir. 121ºC’de 15 dakika otoklav’da tutulur. 56ºC’ye kadar soğutulur. Steril petrilere dökülür. Bir gece inkubasyonda kontrolde bırakıldıktan sonra kullanılır. Nutrient brouth Meat extract 3.0 g Peptone 5.0 g Distile su 1000 ml pH: 7.0 Bu formulü içeren besi yerinden 13 gram alınarak 1 litre distile su içinde eritilir. Tüplere 5 ml taksim edilir. 121ºC’de 15 dakika otoklav’da tutulur. Bir gece inkubasyonda kontrolde bırakıldıktan sonra kullanılır. Brain Heart Infusion Agar Calf Bransi Infusion from 200.0 g Beef Heart, Infusion from 250.0 g Bacto Proteose Peptone 10.0 g Bacto Dextrose 2.0 g Sodium Chloride 5.0 g Disodium Phosphate 2.5 g Thiamin hidroklorür 0.2 mg Sodium Nitrat 1-2 mg 25ºC’de pH 7.4’e ayarlanır. Bu formülü içeren besi yerinden 37 gram alınarak 1 litre distile su içinde eritilir. 121ºC’de 15 dakika otoklav’da tutulur. 56ºC’ye kadar soğutulur. Steril petrilere dökülür. Bir gece inkubasyonda kontrolde bırakıldıktan sonra kullanılır. Hastalık belirtilerini gösteren 3-5 larva 9 ml steril su içeren vida kapaklı tüp içine konulur. Bu işlem steril pamuk svaplarla yapılır. Alınan örnekler karıştırılarak larvalar iyice parçalanır. Tüp, benmari içerisinde 80ºC’de 10 dakika tutulur. Isıya maruz bırakma işlemi ile sporsuz bakteriler öldürülmektedir. Süspansiyon, steril pamuk svapla yada steril L şekilli yayıcı bir aletle 0.2 ml süspansyon Tiamin ilaveli Brain heart infuzyon agarın yüzeyine eşit şekilde sürülerek 37ºC’de 

72 saat inkubasyona bırakılır. Koloniler küçük (1-2 mm) çapında ve opaktır. Süspansiyondan çok fazla sayıda Paenibacillus larvae sporu varsa besi yüzeyi kolonilerle kaplanmaktadır. Üreme olmazsa besi yeri 7 gün kadar etüvde bekletilir. Besi yerinde koloni üreyebilmesi için en az 100 Paenibacillus larvae sporu bulunması şarttır. Üreyen bakteri kolonileriyle katalaz, nitrat redüksiyon testleri yapılır. Paenibacillus larvae, nitratı nitrite indirgemektedir. Nitrat redüksiyon testinde kırmızı rengin görülmektedir.Bu nitratın nitrite indirgendiğini kanıtlamaktadır. Brain heart infusyon agarın bir litresine 1-2 mg potasyum nitrat konur. Besi yerinde üreyen bakteri kolonileri üzerine bir damla sulfanilik asit- alpha-naphtol reagenti damlatılır. Şayet nitrat nitrite indirgenmişse kırmızı görülür. Katalaz testi, bakteri kolonisinin üzerine 1 damla %3’lük hidrojen peroksit damlatıldığında Paenibacillus larvae hemen hemen daima negatif reaksiyon vermektedir. Gaz kabarcığı görülmemektedir. Bal arılarında spor oluşturan bakterilerin farklılıkları Türler Brownian hareketi Katalaz üretme Nitrat indirgeme Nutrient agarda üreme Paenibacillus larvae + - + - Paenibacillus alvei - + - + Brevibacillus laterosporus - + + + Paenibacillus pulvifaciens - - + + Paenibacillus larvae seviye testi: Hastalıklı petekten alınan örneklerle spor süspansiyonu hazırlanır. Bu amaçla 10 ml sterl su ile 10 adet hastalıklı larva karıştırılır. Hastalıklı bir larva ortalama 2.5 milyar spor içermektedir. Bu karışımın 1 militresinde 2.5 milyar amerikan yavru çürüklüğü sporu vardır. Süspansiyondan alınarak tiamin ilaveli Brain heart infuzyon agar yüzeyine sürülen 0.2 ml süspansiyonda (0.2=500 milyon spor) bulunmaktadır. Besi yeri 72-96 saat 37ºC’de inkube edilir. Sonuçlar bir hastalıklı larvada ne kadar Paenibacillus larvae sporu olduğunu göstermektedir.
Besi yerinde 0 koloni varsa = < her bir larvada 100 canlı spordan az var  Besi yerinde 1-9 koloni varsa = < her bir larvada 1000 canlı spordan az var  Besi yerinde 10-99 koloni varsa = > her bir larvada 10000 canlı spordan fazla var  Besi yeri yüzeyi tamamen kolonilerle kaplamışsa = Canlı spor sayısındaki azalma fark edilememektedir. Hastalıklı larvanın besi yerine ekilmesinden sonra üreyen bakteri kolonisine bakılarak, kovandaki Amerikan yavru çürüklüğünün değerlendirilmesi aşağıdaki şekilde yapılmaktadır.  Hastalık yok = Spor yok(Bakteri koloni büyümesi yok)  Hastalık 1. seviye = Düşük enfeksiyon düzeyi (1-45 bakteri kolonisi)  Hastalık 2. seviye = Yüksek enfeksiyon düzeyi (> 45 bakteri kolonisi) Bal :Klasik olarak 1 kısım bal + 9 kısım su karıştırılmaktadır. Süspansiyonun santrifüj edilmesiyle tüpün dibinde sediment oluşur. Sedimentin mikroskopta incelenmesiyle sporlar aranır. Ancak amerikan yavru çürüklüğü sporlarının kesin teşhisi için kültürel tekniklerle çalışılmalıdır. Diğer bir yöntemde 125 ml bal örneği, 250 ml PBS ile karıştırılır. 500 militrelik şişelerde 3000 G’de 45 dakika santrifüj edilir. Üstteki süpernatant dökülür. Yaklaşık 3 ml karışım ayrılır, tüpe konur. Tüp, benmari içerisinde 80ºC’de 10 dakika tutulur. Besi yerlerine ekim yapılarak 37ºde 72 saat inkube edilir. Bal örneği 45ºC’ye ısıtılarak ve sallanarak akışkanlığı artılır. Sporların bal içinde eşit bir şekilde dağılmaları Daha sonra 25 ml bal içinde 10 ml steril su bulunan steril şişeye aktarılır,karıştırılmak suretiyle sulandırılır. 44 ml pora sahip dializ tüpünün bir tarafı bağlanarak sulandırılmış bal dializ tüpüne konur ve öbür ucu da bağlanır. Tüpler 18 saat akan suyun altında tutularak veya yine aynı süre içerisinde 3-4 kez suyu değiştirilmek suretiyle dializ edilir. Dializden sonra içerik 20000 G’de 20 dakika santrifüj edilir. Süpernatant dikkatlice uzaklaştırıldıktan sonra pipetle dipteki kalıntıdan 1 ml alınarak 9 ml su ile vida kapaklı tüp içinde sulandırılır.

Süspansiyon 80ºC’ de 10 dakika su banyosunda tutularak bakterilerin sporsuz formu öldürülür. BHIT agara 0.4 ml süspansiyon ekilir. 37ºC’de 72 saat inkube edilir. Baldan besi yerlerine yapılan ekimler sonucunda besi yerinde birçok koloni üremektedir. Besi yerinde meydana gelen koloni sayısı ile hastalığın kovan içindeki seviyesi arasında pozitif bir ilişki vardır. Baldan yapılan ekimlerde besi yerinde üreyen bakteri kolonileri 3. günden sonra sayılabilir. Ancak en iyi değerlendirme 6. günde yapılmaktadır. Bal örneklerinin besi yerideki incelenmelerinde; Bakteri kolonisi yoksa = Hastalık etkeni yok. Bakteri kolonisi 45 az ise = Hastalık ihbar edilmez. Bakteri kolonisi 45’den fazla ise = Hastalık ihbar edilir. Bal mumu : Bal mumu kaynayan suda eritilir. Soğuduktan sonra bal mumu tabakası uzaklaştırılarak su kısmı 5000 G’de 20 dakika santifüj edilir. Kloroform ekstrasyonu işlemi ile kontamine bal mumundan sporlar ayrılır. Floresan Antikor Tekniği : Paenibacillus larvae sporları, 1 yaşlı tavşanlara enjekte edilerek immun serum elde edilir. Serumun saflaştırılmasından sonra florokrom boyası ile antiserumun konjugasyonu sağlanır. Şüpheli materyal ile konjugat %90 oranında nemli ortamda iki saat inkube edilir. Floresan mikroskopta incelenir. Hastalık Etkileşimleri : Paenibacillus larvae, bal arılarındaki diğer bakterileri yok eden güçlü bir antibiyotik üretmektedir. Bu nedenle kolonilerde Amerikan yavru çürüklüğü ve Avrupa yavru çürüklüğü nadiren birarada bulunmaktadır. Böyle bir peteğe tesadüf edildiğinde, Avrupa yavru çürüklüğünün önce bulunduğu daha sonra Amerikan yavru çürüklüğünün oluştuğu kabul edilmektedir. Ascophaera apis, linoleik asit üretmektedir. Linoleik asit, hem Amerikan yavru çürüklüğü etkeni Paenibacillus larvae’nın hem de Avrupa yavru çürüklüğü etkeni Melissococcus pluton’un üremesini durdurmaktadır. Kireç hastalığının Amerika’da görülmesinden sonra Avrupa yavru çürüklüğünde belirgin olarak azalma meydana gelmiş; Amerikan yavru çürüklüğü ise aynı seviyede kalmıştır. Bu durum linoleik asitin P. larvae üzerindeki etkisinin düşük etkinlikte olduğunu göstermektedir.
Laboratuvara Marazi Madde Gönderme : Hastalıklı olduğundan şüphe edilen kovandan hastalık belirtilerini en çok gösteren bir adet kapalı gözlü yavru içeren petek çerçevesi ile birlikte Veteriner Kontrol ve Araştırma Enstitüsü Müdürlüklerine gönderilmelidir. Örnek ambalaj işleminde plastik çanta, alüminyum folyo, yağlı kağıt, teneke veya cam gibi malzemeler kesin teşhisi imkansız hale getirdiği için kullanılmamalıdır. Numune tahta veya kalın karton kutular içinde kargoya verilmelidir. Korunma ve Mücadele : Arılıklar temiz ve düzenli olmalıdır. Yerlere petek, petek kırıntıları, propolis parçaları atılmamalı, eski ve hastalıklı petekler yakılarak imha edilmelidir. Güçlü arı kolonileri ile çalışılmalıdır. Zayıf koloniler birleştirilmelidir. Ana arı yaşlı yada verimsizse, yavrulu petek gözlerine düzensiz olarak yumurta bırakır. Böyle ana arılar değiştirilmelidir. Arılar bol nektar ve polen almaları halinde hastalıkla mücadele edebilir. Bu nedenle arılar nektar ve polenin bol olduğu yerlere götürülmelidir. Arıların beslenmesinde sağlıklı kovanların balları kullanılmalıdır. Sağlıklı bal yoksa arıların beslemesinde şeker şurubunun verilmelidir. Gezginci arıcılık faaliyeti hastalıksız bölgelerde yapılmalı ve diğer arılıklardan en az 6 km uzakta olmaya dikkat edilmelidir. Hastalık ihbarlarında yaptığım kontrollerde arıcıların yaptığı en büyük yanlışlık, sönmüş kovanların peteklerinin diğer kovanların ön kısmına atılmış olmasıdır. Arıcılar bu işlemi yaparken kovanlardaki çok az miktardaki balın diğer kovanın arılarınca kullanılması istemektedir. Böylece ellerindeki malzemeyi ekonomik olarak kullandıklarını düşünürler. Halbuki sağlıklı olan diğer kovanın arıları bal içindeki sporları alarak kendi kovanlarına götürmektedir. Böylece sağlıklı olan diğer koloniler de bir süre sonra hastalık belirtileri gösterirler. Bu nedenle hastalıklı kovanın tüm malzemelerinin arı, bal, tüm arıcılık ekipmanları ile birlikte imha edilmesi çok önemlidir. Koloni satın alınması sırasında hastalık olup olmadığı kontrol edilerek hasta koloniler satın alınmamalıdır. Kullanılmış arıcılık malzemeleri arılığa sokulmamalıdır. Bal mumları temel petek üretim
izni almış olan firmalardan alınmalıdır. Bal mumları 120°C de 10-15 dakika süreyle sterilize edildikten temel petek haline getirilmektedir. Kovanların yerleştirilmesi sırasında arıların kovanları şaşırmasını önleyici tedbirler (giriş deliklerinin farklı yönlere bakması, kovanların değişik renklerde boyanması gibi) alınmalıdır. Kovanların bir yada iki sıra halinde yan yana dizilmesi neticesinde en kenarda olan kovanlar bir süre sonra arı sayısının azaldığından güçsüz kalmaktadır. En ortadaki kovanların arılarının artması nedeniyle bu koloniler arılığın en güçlü kolonileri olmaktadır. Şayet arılıktaki kovanlar iki sıra halinde ise ön sıranın kolonileri arka sıradakilere kıyasla daha güçlü olacaklardır. Çünkü arılar polen ve nektarla dolu geldiklerinde yorulduklarından kendi kovanları yerine başka bir kovana girebilmektedir. Girdikleri koloninin arıları gelen başka bir kovanın arısı olmasına karşın besinle yüklü olduğundan kovanlarına kabul etmektedirler. Bu nedenle kovanların giriş yönlerinin farklı yönlere bakması ile kovan şaşırmaları ve yağmacılık faaliyetleri en aza indirilmelebilir. Kovanlar S yada U şeklinde dizilmelidir. Koloniler sık sık kontrol edilerek, hastalık görüldüğü anda hastalıklı koloniler kovanlar, arılar, tüm petekler ve kullanılan arıcılık malzemeleri imha edilmelidir. Sağlıklı olan kolonilere vitamin ve mineral madde içeren şeker şuruplaması yapılarak genel durumlarını muhafaza etmeleri sağlanır. Hastalık klinik olarak ortaya çıktığında arı ailesi petekleri ile birlikte yakılarak imha edilir. İmha işlemi arılıklardan uzak bir yerde gerçekleşmelidir. Arıların tümünün yok edilmesi için akşam üzeri kovanın uçma deliği kapatılır. Arıların üzerine herhangi bir insektisit uygulanarak arılar öldürülür. Çukur kazılarak içine çerçeveler ve ölmüş arılar atılır. Üzerlerine benzin yada mazot dökülerek yakılırlar. Yakma işi tamamlandıktan sonra çukur toprakla kapatılır. Kullanılacak tüm arıcılık alet ve ekipmanları dezenfekte edilmelidir. Bakteri ile bulaşık olan eldiven ve arıcı el demiri hastalığı sağlıklı kovanlara nakletmektedir. Bu sebeple arıcının uygulamaları önem taşımaktadır. Arıcının malzemeleri birden fazla olmalı, biri kullanılırken diğeri dezenfekte edilmelidir. Günümüzde en çok kullanılan dezenfektan maddeler potasyum hipoklorit, küllü su, zefiran, hidrojen peroksit ve kloramin’dir. Potasyum hipoklorit, çamaşır sodası olarak bilinir. Metal şurupluklar, el demiri, körük, ana arı ızgarası, maske, eldiven v.b. gibi malzemeler, 5 lt kaynar suya katılan 500 ml çamaşır suyu çözeltisinde 5-10 dakika kadar tutulur, sonra bol suyla durulanır ve güneşte kurutulur. Hazırlanan sodalı suya 250 gr Kalsiyum klorit ilave edilirse daha güvenilir bir dezenfeksiyon gerçekleştirilir. Metal arıcılık malzemeleri % 1'lik küllü suda 1 saat kaynatılarak dezenfekte sağlanır. Zefiran, 100 ml'de 10 gr Benzalkonyum klorür içerir. Maske, eldiven gibi kıyafetlerin sterilizasyonu için 1/4000'lik eriğiyi kullanılır. Çözelti için saf su kullanılmalıdır. % 1'lik hidrojen peroksit çözeltisi ile arıcılık alet ve ekipmanları, boş kovanlar ve çerçeveler sprey şeklinde ilaç püskürtülerek dezenfeksiyon yapılır. Boş kovan ve peteklerin dezenfeksiyonunda % 4'lük kloramin çözeltisi kullanılmaktadır. Kovanın gövde, kapak, dip tahtası ve işletmede kullanılan her türlü malzeme dezenfektan maddelerle dezenfekte edilmeli ve yüzeyler iyice kazındıktan sonra pürmüzle yakılarak kullanılmasına izin verilmelidir. Strafor kovanlar çamaşır suyu ile yıkanıp 2 gün güneşte kurutulduktan sonra kullanılmalıdır. Hastalık tedavi için yurt dışında birçok antibiyotik kullanılmasına karşın ülkemizin Avrupa Birliği ile uyum sürecine bağlı olarak antibiyotik kullanımı yasaklanmıştır. Yurt dışında kullanılan antibiyotikler P. larvae sporlarını yok edememektedir. Sporun üremesini baskılayarak hastalığın klinik olarak ortaya çıkması engellenmektedir. Balın gıda olarak tüketilmesinde balda antibiyotik kalıntısı ciddi bir problemdir. İnsan sağlığını direkt ilgilendiren bu hususta gerekli özen gösterilmeli ve arıcılar uyarılmalıdır. Ayrıca Tarım ve Köyişleri Bakanlığının uyguladığı cezalar hem antibiyotik veren Veteriner Hekimler, hem de ilacı kullanan arıcılar için çok caydırıcıdır. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı tarafından bal arıları için bu amaçla ruhsatlandırılmış bir antibiyotik yoktur. Buna rağmen bir kısım arıcı oksitetrasiklin, eritromisin gibi antibiyotikleri yasak olmasına rağmen kullanmaktadır. Arıcıların hastalığı bildirmemeleri ve yanlış uygulamalarına bağlı olarak Amerikan yavru çürüklüğü ile mücadele istenilen ölçüde yapılamamaktadır. Yurtdışında antibiyotik kullanılmadan Amerikan yavru çürüklüğünü yok eden bir yöntem mevcuttur. Amerikan yavru çürüklüğü tespit edilen kovanın arıları, dezenfekte edilmiş ve yeni çerçeve ve temel petekler verilmiş kovana yapay olarak aktarılır. Kovanın üst kısmı arıların geçemeyeceği büyüklükteki gözenekli tel yada bez ile kapatılarak arıların hareketleri sınırlanır. Kovan karanlık ve serin yere alınarak 48 saat tutulur. Arılar 48 saatten daha fazla aç tutulursa açlıktan ölmeye başlarlar. Daha sonra yapay oğullar dezenfekte edilmiş yeni kovanlara aktarılarak 2-3 litre şeker şurubu ile beslenir. Bu tür kolonilerin aktif sezonun sonunda başarılı bir şekilde kışladıkları görülmüştür. Bu işlem sırasında karantina tedbirleri, hastalıklı kovanlarda 15 gün aralıklarla yapılan P. larvae yönünden laboratuvar kontrolleri, hastalıklı kovanların ballarının laboratuvar kontrolleri yapılmaktadır. Dolayısıyla sıkı bir takip gerektirmektedir. Ancak antibiyotik kulanılmadan hastalık ortadan kalkmaktadır. Yavru hastalıkları ile mücadelede etkili yöntemlerden birisi de hijyenik davranışı kabiliyeti yüksek kolonilerle çalışmaktadır. Bu maksatla yapılan çalışmalarda 24 saat sonunda ölü larvaların % 80’den fazlasını temizleyen koloniler seçilmektedir. Bu kolonilerde yavru hastalığı görülme oranı belirgin olarak azalmaktadır. Arıcılar temizlik davranışı yüksek kolonilerle çalışarak yavru hastalıklarıyla ilaçsız mücadele edebilir. Amerikan yavru çürüklüğü olan kolonilerin arıları dezenfekte edilmiş çerçeve ve petekli kovanlara silkilir. Kovanlardaki arıların giriş çıkışına müsade edilir. Dört gün sonra arılar yeniden dezenfeksiyonu yapılmış kovanlara verilir. Kovanlardaki arılar şeker şurubu beslenir. Bu yöntem ile kovanlardaki hastalık belirtileri kaybolmaktadır. Ancak hastalık sporları tamamen yok edilemez. Hastalık sporları kabul edilebilir sınırlara indirilmektedir. Yöntem yurt dışındaki bazı ülkelerde uzun yıllardır kullanılmaktadır. Amerikan yavru çürüklüğü; İhbarı Mecburi Hastalıklar arasında yer almaktadır. 3285 Sayılı Hayvan Sağlığı ve Zabıtası Kanununa göre işlem yapılmaktadır. Kordon bölgesindeki kovanlarda arıların Amerikan yavru çürüklüğü hastalığı belirtilerinin kaybolmasından 2 ay sonra dezenfeksiyon yapılarak kordon kaldırılır.  


https://vetkontrol.tarimorman.gov.tr/samsun/Belgeler/Makaleler/ARI%20HASTALIKLARI.pdf
Simecs Group
BEVETA
Arıcılık Gazetesi Reklam Verin
Arıcılık Kongreleri
Arıcılık Fuarları
Tarım Fuarları
Arıcılık Festivali
Arıcılık Çalıştayı
Dünya Arı Günü
Arıcılık Konferansı
Arıcılık Semineri
Arıcılık Eğitimi