Tarım ve Orman Bakanlığının hayvancılık desteklemeleri kapsamında 2020 yılı desteklerinin ödeme usul ve esasları belli oldu. Çoban istihdamı desteğinden TÜRKVET'e kayıtlı en az 100 anaç hayvan varlığına sahip işletmeler yararlanabilecek, anaç koyun keçi desteklemesinde hayvanların yaşlarının 6 Aralık itibarıyla 15 ay ve üzeri olması gerekecek.

Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından hazırlanan Hayvancılık Desteklemeleri Uygulama Tebliği, Resmi Gazete'de yayımlanarak 1 Ocak 2020'den geçerli olmak üzere yürürlüğe girdi. 

Tebliğle, "2020 Yılında Yapılacak Tarımsal Desteklemelere İlişkin Cumhurbaşkanı Kararı"nda yer alan hayvancılık desteklemelerinin uygulama usul ve esasları belirlendi.  

Buna göre, hayvancılık desteklemesinden yararlandırılacak işletmelerde buzağıların 2020 yılında doğmuş, TÜRKVET ve e-Islah'a kayıtlı olması ve doğduğu işletmede en az 4 ay (120 gün) yaşamış olması gerekecek. En az 50 baş dişi sığırı, soğutma tankı ve makineli sabit sağım sistemi bulunan işletmeler, 4 aydan önce buzağılarını satabilecek. Bu buzağılar 120 gün yaşamış ve aşıları tamamlanmış ise desteklemeden faydalanılabilecek.

Buzağıların programlı aşıları (dişilerde brusella ve şap, erkeklerde şap) yapılmış ve Veteriner Bilgi Sistemi'ne kaydedilmiş olması gerekecek.

Buzağıların anaları için 2020'de ilk doğumunu yapan düvelerin ilkinde buzağılama yaşı en fazla 810 gün, ineklerde ise destekleme yılı ile bir önceki buzağılaması arasında en fazla 450 gün süre olma şartı aranacak. 

- Buzağı ödemeleri iki dönem halinde gerçekleştirilecek

Her buzağı için bir kez destekleme ödemesi yapılacak ve çoklu doğumlarda her bir buzağı için desteklemeden faydalanılacak.

Ödemeler, iki dönem halinde gerçekleştirilecek. Belirlenen illerde doğan ve gerekli şartların sağlandığı buzağılar için ek destek verilecek.

Etçi veya kombine ırk boğalardan veya bu ırkların Bakanlıktan izinli tabii tohumlama boğalarının tohumlamasından doğan buzağılar için şartları da taşımaları durumunda destekleme ödemesi yapılacak.

Suni tohumlama şartı aranan desteklerde, suni tohumlamanın, buzağının doğum tarihinden 210-295 gün öncesinde Türkiye'de yapılmış ve bilgisinin e-Islah Veri Tabanı'na kaydedilmiş olması gerekecek.

İşletmede, destekleme şartlarını sağlayan buzağı sayısına göre kademeli olarak, buzağı başına oluşan toplam destekleme tutarının 1-20 başa kadar tamamı, 21-100 başa kadar yüzde 75'i, 101-500 başa kadar yüzde 50'si ödenecek. Kademeli ödemede, işletmenin destekleme tutarı, en yüksek miktarda destekleme tutarına sahip buzağılardan başlayarak hesaplanacak. İkinci dönemde, birinci dönemde destek alan buzağı sayısı da dikkate alınarak ödeme yapılacak.

Soy kütüğüne kayıtlı buzağılar için de ek destekten yararlanılacak. Başvurular, birinci dönem için 31 Aralık 2020'ye kadar, ikinci dönem için ise 1 Nisan 2020-15 Haziran 2021 tarihlerinde yapılacak. 

- Islah amaçlı süt içerik analiz desteklemesi

İşletmelere, ıslah amaçlı süt içerik analiz desteklemesi de yapılacak. Bu işletmelerin 1 Ekim'den önce soy kütüğüne kaydedilmiş, geçerli süt analizi yapılmış ve en az 10 baş saf sütçü veya kombine ırk ineğe sahip olması gerekecek.

Destekleme yılında süt analizi yapılan her inek için bir kez destekleme yapılacak. İneğin işletme değiştirmesi halinde, desteklemeden son analizi yaptıran ve desteklemenin tüm şartlarını sağlayan işletme yararlandırılacak. 

Süt analizi yapılan ineğin son buzağılamasının 1 Aralık'tan önce ve analiz tarihi ile arasındaki süre en fazla 610 gün olması istenecek.

İneğin analiz öncesi son buzağılamasından, e-Islah'ta kayıtlı buzağısı olması gerekecek.

Süt içerik analizi yapılan ineğin, analiz tarihinde TÜRKVET Veri Tabanı'nda aynı işletmede ve yaşıyor olması şartı aranacak.

2020 yılı buzağı desteklemesi birinci döneminde damızlık sığır yetiştiricileri il birlikleri üzerinden başvuruda bulunan işletmeler, bu destekleme için de başvuru yapmış sayılacak. Buzağı desteklemesi başvurusu olmayan işletmeler, 1 Şubat 2021'e kadar üyesi bulundukları damızlık sığır yetiştiricileri il birlikleri aracılığıyla il/ilçe müdürlüklerine başvuru yapabilecek.

- Malak desteklemesi

Malaklarda destekten yararlanılması için bu hayvanların bu yıl içinde doğmuş, küpelenerek doğduğu işletme üzerinden TÜRKVET'e kaydedilmiş ve bu işletmede en az 4 ay (120 gün) yaşamış olması gerekecek.

Malak desteklemesi için birinci dönem başvurular 31 Aralık 2020, ikinci dönem başvurular 1 Temmuz 2021-1 Ağustos 2021'de olmak üzere 2 dönem halinde yapılacak.

Dişi mandaların ise destekten yararlanılması için 1 Ocak 2020'den önce doğması gerekecek.

- Anaç koyun ve keçi desteklemesi

Anaç koyun keçi desteklemesinde, hayvanların yaşlarının 6 Aralık 2020 itibarıyla 15 ay ve üzeri olması gerekecek. 

Göçer hayvancılık yapanlar hariç, farklı illerde birden fazla işletmesi bulunan yetiştiriciler, her bir işletmesinin bulunduğu ilde ayrı ayrı başvuru yapacak.  

Saf ırk Ankara (tiftik) keçileri için ilave destekten yararlanılacak.  Yetiştiricilerin (göçer hayvancılık yapan yetiştiriciler dahil), üyesi oldukları damızlık koyun keçi yetiştiricileri birliğine dilekçeyle 4 Aralık 2020'ye kadar başvurmuş olması gerekecek.

- Sürü büyütme ve yenileme desteği

Sürü büyütme ve yenileme desteklemesi için anaç koyun ve keçilerin, 10 Ağustos 2018-15 Ağustos 2019 döneminde doğmuş olması gerekecek. Bu yaş aralığı dışındaki dişi hayvanlar için desteklemeden yararlanılamayacak.

Son iki yılın anaç koyun ve keçi desteklemesini alan işletmeler ve anaç koyun ve keçiler belirlenerek, ikinci yıl sürüye ilave olan 15 aylık ve üzeri anaç koyun ve keçiler için Bakanlıkça belirlenecek artış oranında ilave destek verilecek.

- Küçükbaş soy kütüğü desteklemesi

Islah programı kapsamında soy kütüğüne kayıtlı damızlık koyun veya keçi yetiştiricileri ile bu işletmelerde yetiştirilen ve seçilen damızlık koç veya tekeleri alan yetiştiriciler küçükbaş soy kütüğü desteklemesinden faydalanacak.

Yetiştiricinin il damızlık koyun keçi yetiştiricileri birliğine üye olması şartı aranacak.

Desteklemeden yararlanmak için damızlık koyun veya keçilerin 15 Mayıs 2021'e kadar doğum yapmış olması gerekecek. 15 Ekim 2021'e kadar oluşan ve sisteme girilen kayıtlar üzerinden destekleme ödemesi yapılacak.

- Kovan ve ipek böceği destekleri

Arılı kovan desteklemesinden, Arıcılık Kayıt Sistemi'ne (AKS) kayıtlı, yetiştirici-üretici örgütüne üye ve işletmesinde en az 30 arılı kovan bulunan arıcılar faydalanacak. Arıcılar en az 30, en fazla 1000 arılı kovan için desteklemeden yararlanacak. 

İpek böceği tohum desteğinden Kozabirlik yararlanacak. İl ve ilçe müdürlükleri veya kooperatiflerce Kozabirlik'e iletilen talep sayısına göre 2020 yılı bahar döneminde ücretsiz dağıtımı gerçekleştirilen kutu sayısı kadar destekleme yapılacak. 

- Çoban desteği

Bakanlıkça, sürü yöneticisi (çoban) istihdamı desteği de sağlanacak.  Desteklemeden yararlanacak işletme, TÜRKVET'e kayıtlı en az 100 anaç küçükbaş hayvan varlığına sahip olacak. Köy-mahalle sürülerini ortak otlatan çobanlar da desteklemeden yararlandırılacak.

Bu çobanların otlattığı sürülerin en az 2 işletmeden oluşması ve her bir işletmede en fazla 99 baş olmak üzere, toplamda en az 100 baş ve üzeri anaç küçükbaş hayvan varlığı bulunması gerekecek. Her bir işletme sadece bir çoban için desteklemeden yararlandırılacak. 

Çobanın, Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) primlerinin en az 5 ay yatırılmış olması gerekecek.

Hayvancılık işletmesi bulunmayan veya fiilen çobanlık yapmayan, Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) prim ödemesini isteğe bağlı olarak yapanlar ve SGK primlerini 30 gün üzerinden tam zamanlı yatırmayanlar, işletmede istihdam edilen ancak fiilen çobanlık yapmayanlar, muhtarlar, devlet memurları, emekliler ve 18 yaşından küçükler, çoban olarak destekleme kapsamında değerlendirilmeyecek. 

Başvurular, işletme sahibi veya köy ve mahalle sürülerini otlatan çobanlar tarafından dilekçeyle işletmenin kayıtlı olduğu il ve ilçe müdürlüklerine yapılacak. Başvuru sırasında çobanın sürü yöneticisi sertifikası istenecek. Başvurular, 31 Aralık 2020'ye kadar alınacak. 

- Düve alım desteği

Düve alım desteğinden yararlanmak için de yetiştiricinin işletmesinin, TÜRKVET'e kayıtlı ve işletme kapasitesinin destek talep edilen hayvan sayısıyla uyumlu olması gerekecek. 

Bir işletme kapasitesini en fazla 20 başa tamamlayacak şekilde desteklemeden yararlandırılacak.

Destek miktarı, düve ve manda alım bedelinin yüzde 40'ı kadar olacak, düve ve manda başına desteklemeye esas Bakanlıkça belirlenen fiyatın yüzde 40'ını aşamayacak.

Düve ve mandaların yetiştirici merkezlerinden, hastalıktan ari işletmelerden, Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğünden, Tarım Kredi Kooperatifleri ve iştirakleriyle yetiştirici/üretici örgütlerinden temin edilmesi gerekecek.

Destekleme kapsamında alınan düveler ve mandalar, mücbir sebepler haricinde 2 yıl satılamayacak.

- Besili erkek sığır ve manda desteklemesi

Besilik erkek sığır desteklemesi için bu sığırların yurt içinde doğmuş, küpelenmiş, TÜRKVET'e işletme ve hayvanların kaydının yapılmış ve bu yıl içinde kesilmiş olması gerekecek. Besilik erkek sığırların, belirlenen kilogram ve karkas ağırlık şartlarını taşıması talep edilecek.

Sığırların kesimhanede kesilmesi ve bu durumun belgelenmesi gerekecek. Bir yetiştirici en fazla 200 baş sığırı için destekten yararlandırılacak. Bakanlıkça mecburi kesime tabi tutulan erkek sığırlar ile kesim sonrası muayenede karkasın imhasına karar verilen erkek sığırlar için destekleme ödemesi yapılmayacak.

İşletmeye nakil yoluyla gelen hayvanların besi bildirimlerinin, işletmeye kaydedildikleri tarihten itibaren en geç 15 iş günü içinde yapılması şartı aranacak.

Tiftik keçisi yetiştiriciliğinin ve tiftik üretiminin desteklenmesi için de tiftiğin, Tiftikbirlik ve bağlı kooperatifleri ile damızlık koyun keçi yetiştiricileri birliklerine satılmış olması gerekecek.

- Atık desteği

Bakanlıkça belirlenen ve resmi veteriner hekim veya sorumluluğundaki yardımcı sağlık personeli ile Bakanlıkça yetki verilen veteriner hekim tarafından yapılan aşı uygulamaları sonrasında oluşan atıklar için hayvan sahiplerine atık desteği ödemesi yapılacak.

Atık desteği ödenebilmesi için atık yapan hayvanların tanımlanarak kayıt altına alınması, aşı uygulanan işletmede kayıtlı olması ve aşılamanın üzerinden 72 saat geçmemesi, aşının Veteriner Bilgi Sistemi'ne kaydedilmiş olması ile atığın resmi veteriner hekim tarafından görülmesi gerekecek.

Hastalıktan ari işletmeler için sağlık sertifikasına sahip olan sığırcılık  işletmelerinde bulunan, damızlık boğalar dışındaki, yaşı 6 ayın üzerindeki erkek hayvanlar hariç tüm sığırlar için hayvan başına doğrudan destekleme ödemesi yapılacak. 

Ari sığır başına ödeme birim miktarları 500 başa kadar tam olarak, 501 baş ve üzeri için ise yüzde 50'sine karşılık gelen tutarın ödenmesi suretiyle uygulanacak.

- Programlı aşı ve küpe uygulamaları

Bakanlıkça programlanan aşı uygulamalarında uygulayıcıların desteklenmesinden uygulamayı tatbik ve mesleğini serbest olarak icra eden serbest veteriner hekimler yararlanacak. Kamuda görevli veteriner hekimler, veteriner sağlık teknikeri ile teknisyenleri ve hayvancılık işletmelerinde sözleşmeli olarak görev yapan veteriner hekimler destekten yararlanamayacak.

Küpe uygulaması desteğinden de küpeyi uygulayarak sisteme kaydeden ve mesleğini serbest olarak icra eden serbest veteriner hekimler ile hayvancılıkla iştigal eden yetiştirici ve üretici örgütleri faydalanacak.

Hayvan genetik kaynaklarının yerinde korunması ve geliştirilmesi desteği, hayvansal üretimle iştigal eden, işletmesi ve hayvanları Bakanlık kayıt sistemine kayıtlı yetiştiricilere, sözleşmede taahhüt ettikleri destekleme şartlarının yerine getirilmesi halinde verilecek.

Yerinde koruma desteklemesinden yararlanacak yetiştirici, koruma yerinde ikamet edecek ve destek aldığı türün farklı ırklarını bir arada yetiştiremeyecek.

Hayvancılıkla uğraşan yetiştiriciler arasından, çocuklarından en az birisi yanında olan, yetiştiricilik dışında bir işle uğraşmayan, tarımsal eğitim görmüş, büyükbaş ve küçükbaş hayvan yetiştiriciliğini bir arada yapmayanlar tercih edilecek.

Koruma kapsamında belirtilen illerde, belirlenen ırk ve sayıda hayvan için destekleme ödemesi yapılacak.

Hayvan genetik kaynaklarının yerinde geliştirilmesine (Halk Elinde Küçükbaş ve Anadolu Mandası Islahı Projesi) ilişkin desteklemeler yeni başlatılacak alt projelerle geçmiş yıllarda başlatılan ve devam edecek alt projeler için belirlenen ırk, il ve hayvan sayısı kriterlerine göre verilecek.

- Hesaba aktarılmadan haczedilemeyecek

Yetiştirici ve üretici örgütlerine üyelik şartı aranan destekleme ödemelerinde, belirtilen oranlarda "çiftçi örgütlerini güçlendirme" adı altında sistem üzerinden kesinti yapılacak, kalan miktar üreticinin hesabına aktarılacak.

Desteklemeler için gerekli kaynak, bütçede hayvancılığın desteklenmesi için ayrılan ödenekten karşılanacak. Bütçe imkanları çerçevesinde, bakanlık tarafından banka aracılığıyla ödenecek. Destekleme ödemeleri kamu kaynağı niteliğinde olduğundan hak ediş sahibinin hesabına aktarılmadan önce haciz, icra ve temlik işlemlerine konu edilemeyecek. Tebliğ kapsamında yapılan desteklemelerden kamu kurum ve kuruluşları yararlanamayacak.